فهرست مطالب

چكيده

مقدمه

سوال اصلي

سوال فرعي

فرضيات

روش تحقيق

مفاهيم و اصطلاحات

علل انتخاب موضوع

چهارچوب تئوريك

تعريف قوم و ملت

تفاوت ملت و قوم

قومتها و دولتها

شكافهاي اجتماعي و قوميت

عوامل تشديد كننده شكافهاي قومي

نظريات مربوط به بسيج قوي

نظريات مربوط به همگرايي و وحدت سياسي

قومت ها در ايران

قوم ترك يا آذري

قوم كرد

قوم بلوچ

قوم عرب

قوم تركمن

قوم لر

قوميت ها و تهديد امنيت ايران

فرآيند شكل گيري تهديد

رابطه امنيت و تهديد

امنيت و امنيت ملي

قوميت ها و تهديد امنيت ملي ايران

افزايش هزينه ها در مناطق قومي نشين

شيوه هاي حل و فصل منازعات قومي

راهكارهاي پيشنهادي مديريت قومي

نتيجه گيري و پيشنهادات

منابع و ماخذ

 

چكيده

يكي از عوامل تشديد كننده شكافهاي قومي زبان مي باشد كه اين تميز قومي و به تعبير جان اقوام است. مذهب يكي ديگر از عوامل تشديد كننده گرايشات قومي است نخبگان سياسي تاثير زيادي در ناسيوناليسم منفي و كاذب قومي دارند. بي اعتيادي به نارضايتي اقتصادي و سياسي زمينه اعتراض وشورش را به همراه خواهد داشت و نظريات مختلف نيز در اين زمينه قابل توجه است.

رابطه جودري ميان امنيت و تهويه مورد توجه قرار گرفته است و نيز به اين امر كه چه شيوه هايي براي حل و فصل نازمات قومي بكار گرفته مي شد. و چندين راپيشنهادي براي مديريت قومي در نظر گرفته شده است كه مفصل در مورد آن اشاره مي گردد.

 

مقدمه:

امروزه امنيت بعنوان اصلي ترين شاخص و عنصر رشد تعالي يك جامعه تلقي مي‌گردد امنيت نيز بدون وجود انسجام و وحدت سياسي تامين نمي گردد، به علاوه چگونگي دست يابي به انجام و وحدت سياسي نيز وابستگي شديدي به مديريت سياسي جامعه دارد، قوميت در دنياي امروز بعنوان متغيري تقريباً مفار با انجام و وحدت و بدين دليل تهديد كننده امنيت مطرح مي گردد. جمهوري اسلامي ايران بعنوان كشوري كه در جرگه كشورهاي كثير القوم قرار گرفته است شايد حادترين شرايط و معضلات امنيتي نهفته قومي را در ميان اين كشورها دارا باشد. آنچه ايران را از ساير كشورهاي كثير القوم متمايز مي نمايد استقرار اقوام در حاشيه و نوار مرزي كشور و نيز همسايگي هر يك از آنها با اكثريت قومي آن سوي مرز است.

در چنين شرايطي بسترسازي لازم براي ايجاد و انسجام يكپارچگي و وحدت بين اقوام مستلزم تلاش پيگير و برنامه ريزي ويژه اي مي باشد كه مديريت سياسي كشور مي‌بايستي براي دست يابي به آن اهتمام جدي ورزد تبيين چگونگي تهديد امنيت ملي از ناحيه قوميتها، معرفي اقوام ايراني و در نهايت راه كارهاي حل منازعات قومي عمده‌‌ترين مسايلي هستندكه در اين نوشتار بدانها پرداخته خواهد شد.

نگارنده با افزار به بضاعت ناچيز علمي خود، آنچه را در توان داشته در تهيه مطالب و تدوين اين رساله به كار گرفته و بالمال از وجود ايران و اشكال نيز مصون نخواهد بود اگر هم موقعيتي در اين راه حاصل گشته باشد، مرهون حوصله، دقت و ارشادات ارزنده استاد گرانقدر جناب آقاي دكتر امير محمدحاجي يوسفي مي باشد كه در طي مدت انجام اين پژوهش دلسوزانه حقير را ياري و از اندوخته علمي خويش بهره مند نموده اند. در اينجا لازم مي دانم از قبول زحمتي كه فرموده اند نهايت سپاسگزاري و قدرداني را به عمل آورم، همچنين از راهنماييهاي استاد مشاور جناب آقاي حق پناه و همه عزيزاني كه بنده را مورد تشويق و لطف خويش قرار دادند، تشكر و سپاسگزاري مي نمايم.

 

سوال اصلي: 

پرسش اصلي اين پژوهش عبارتست از اين كه چه تهديداتي از ناحيه قوميتها متوجه امنيت ملي ايران است و مديريت دولت براي اين كه از قوميتها در جهت تقويت امنيت ملي بهره برداري نمايد چگونه بايد باشد.

سوال فرعي:

براي پاسخگويي به پرسش اصلي فوق، مجموعه پرسشهاي فرعي زير مد نظر قرار خواهند گرفت:

1- قوميت يعني چه؟

2- چگونه مي توان حساسيت قوميتها را نسبت به سياستگذاري نظام حكومتي تقديل نمود؟

3- چگونه مي توان زمينه مشاركت سياسي فعال قوميتها را بيش از پيش فراهم كرد؟

4- چگونه بايد اهميت قوميتها را در ديدگاه سياستگذاران و تصميم گيرندگان حكومتي تبيين نمود؟

5- چگونه مي توان از توان بالقوه و بالفعل قوميتها براي مقابله با تهديدات داخلي و خارجي بهره برد؟

6- چگونه مي توان احساس جدايي طلبي قوميتها را تضعيف كرد؟

 

فرضيه:

فصول مختلف اين گزارش و رساله تلاشي در جهت آزمون و اثبات فرضيه ذيل مي‌باشد:

در مديريت قومي كارآمد (جلب مشاركت اقوام، تقويت حس ملي، جذب نخبگان قومي و افشاي توطئه و منافع بيگانگان) موجب تضعيف منابع تهديد امنيت ملي از سوي قوميتها در ايران خواهد شد. براي تسهيل آزمون و اثبات فرضيه كلي فوق مي‌توان آنرا به فرضيه هاي جزئي تر به شرح ذيل تقسيم نمود:

- در برنامه ريزي هاي اساسي كشور قوميتها جايگاه واقعي پيدا ننموده اند.

- عدم توجه به اصول قانون اساسي در رابطه با قوميتها باعث دلسردي و عدم مشاركت سياسي آنان شده است.

قوميت ها جايگاه مهم و اساسي در ذهنيت و ديدگاه نخبگان طراز اول حكومتي و سياسي جمهوري اسلامي ايران نداشته اند.

- در رفع معضل بيگاري و مشاركت اقتصادي مناطق قومي اقدامات شايسته بعمل نيامده است.

- عدم وجود برابري در حقوق و فرصتهاي سياسي و اجتماعي و اقتصادي براي قوميتها بسيار بحث انگيز است.

 

روش تحقيق:

براي تكميل اين گزارش و رساله بيشتر از روش كتابخانه اي بهره برده شده است. طبق گفته فراهم نبودن شرايط انجام چنين تحقيقي در نظام آموزشي و اداري كشور، مشكلات عديده اي براي نگارنده جهت دسترسي به منابع و يا مصاحبه وجود داشته است.

منابع: 

براي تدوين اين رساله بيش از 60 مورد كتاب، فصلنامه، رساله، روزنامه و بولتن مورد استفاده قرار گرفته كه اهم عناوين آنها در فهرست منابع آورده شده است.

 

مفاهيم و تعاريف:

1- قوميت: اين صاطلاح به خود آگاهي سياسي گروههاي مختلف زباني، مذهبي و نژادي در يك سرزمين نسبت به هويت خود و نيز تفاوت قائل شدن ميان خود و ساير گروههاي ساكن در همان منطقه اشاره دارد (1).

2- مديريت: مديريت، فرآيند به كارگيري موثر كارآمد منابع مادي و انساني در برنامه ريزي، سازماندهي بسيج- منابع و امكانات، هدايت و كنترل است كه براي دستيابي به اهداف سازماني و براساس نظام ارزشي مورد قبول، صورت مي گيرد.

3- مديريت سياسي: يعني توان سياست سازي به گونه اي كه زمينه مشاركت گسترده اقوام و جلب حمايت عمومي را باعث گردد.

4- هويت: عبارت از مجموعه خصوصيات و مشخصات اساسي اجتماعي و فرهنگي، رواني، فلسفي، زيستي و تاريخي همسان است كه به رسايي و روايي بر ماهيت يا ذات گروه به معني يگانگي يا همانندي اعضاي آن با يكديگر دلالت كند و آنها را در يك ظرف زماني و مكاني معين بطور مشخص و قابل قبول و آگاهانه از ساير گروهها و افراد متعلق به آنها متمايز كند.

5- بران سياسي و اجتماعي: حالت و فرآيندي است كه با آن تعادل و ثبات ناپديدي شود و از انتقالي نسبتاً اجتناب ناپذير به سوي شرايط و اوضاي ديگر خبر مي‌دهد، هرگاه پديده اي بطور منظم معمولي و آن گونه كه از قبل پيش بيني مي‌شد جريان نيابد حالتياز نابساماني پديد مي آيد .

6- نارضايتي: شرط لازم براي بحرانهاي سياسي و اجتماعي است، چنانچه خواسته‌ها و نيازهاي مشترك و عمومي اكثريت اعضاء جامعه به علت قصور و يا تغيير نخبگان در حد معقول و مقبول برآورده نشود و در خمير آنان حالت ناكامي پديد آيد، نارضايتي بروزي نايد و اين امر خود زمينه ساز بروز انواع رفتارهاي جمعي ناهنجار و خشونت آميزي مي باشد.

7- نخبگان قومي: يعني كساني كه از لحاظ فكري و سياسي در راس سلسله مراتب اقوام قرار مي گيرند.

8- امنيت: از ديد و ؟؟؟؟ امنيت در معناي عيني قصدان تهديد در برابر ارزشهاي كسب شده را مشخص مي نمايد و در معناي ذهني، فقدان ترس و وحشت از وجود تهديد بر ضد ارزشها را معين مي كند.

9- جدايي طلبي: احساس بيگانگي از نظام سياسي حاكم و تلاش براي استقلال و يا الحاق به واحد سياسي همجوار.

 

علل انتخاب موضوع:

دهه هاي پاياني قرن بيستم ميلادي با تحولات اساسي در ساختار نظام بين‌المللي همراه بود كه از جمله آنها فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سابق و تشكيل كشورهاي مستقل براساس ميراث فرهنگي و نژادي و همچنين تجزيه يوگسلاوي سابق و تشكيل چند كشور براساس زير ساخت قوميتي باعث گرديد كانونهاي بحران ساز سياسي و امنيتي جهان در طي آن برآيند كه با بدست گرفتن اهرم قوميت به تضعيف امنيت ملي كشورهاي چند قومي و تعقيب و تامين منافع و مطامع خويش بپردازند قوميت در شكل و وسعت نظام اجتماعي و سياسي ايران در طول تاريخ وجود داشته و در بيشتر واقع نيز به عنوان يكي از عوامل اصلي در ظهور و سقوط حكومتها و دولتها در گذشته نقش اساسي ايفاء نموده است.

نظام ج.ا.ا نيز از ابتداء درگير مشكلاتي از ناحيه قوميتها بود و چه بسا اگر تدبير خردمندانه رهبر كبير انقلاب در آغاز پيروزي انقلاب اسلامي در مورد قوميتها موثر واقع نمي شد. اكنون كشوري با چنين شكل و وسعت بر نهه گيتي وجود نداشت، هم اكنون نيز مسئله قوميتها يكي از اهم مسايل نظام سياسي، اجتماعي و امنيتي ايران محسوب مي گردد كه بايستي راهكارهاي لازم در برخورد با آن مد نظر قرار گيرد.

 

--