موضوع:مفهوم بازار و کارکردهای آن

 

اين فايل يا فرمت ورد و آماده پرينت مي باشد

 

فهرست

فصل اول   ۱

۱-تعریف واژه بازار   ۱

۲-بازار در دوران اسلامی   ۲

۳-نقش و کارکرد اجتماعی بازار   ۸

۴-نحوة نام گذاری بازارها   ۱۳

فصل دوم   ۱۶

برخی از ویژگی های کارکردی   ۱۶

۱-انواع بازار از لحاظ کارکردی   ۱۶

فصل سوم   ۲۱

برخی از خصوصیات شهری   ۲۱

فصل چهارم   ۲۶

عناصر و فضاهای بازار   ۲۶

۱-عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی   ۲۶

۲-عناصر و فضاهای معماری بازار   ۲۹

فصل پنجم   ۳۹

برخی از ویژگی های معماری بازار   ۳۹

۱-شکل بازار:   ۳۹

۲-پوشش بازار   ۴۱

۳-برخی از خصوصیات راسته بازار   ۴۵

 

بازار در دوران اسلامي

شهرنشيني در دوران اسلامي گسترش يافت و بسياري از شهرهاي كوچك قديميتوسته يافتند و شماري شهر جديد در برخي از نواحي كشور به ويژه در نواحي مرزي يا ارتباطي ساخته شد. در بعضي از شهرهاي جديد مانند كوفه و بصره فضايي باز براي بازار در نظر گرفتند كه فروشندگان و كسبه ابتداي روز به آنجا مي رفتند و بساط خود را در هر جا كه مي يافتند پهن مي كردند و تا هنگام شب مي توانستند در آنجا باشند. به عبارت ديگر فضايي به صورت بازارگاه در نظر گرفته  مي شد كه جاي ثابتي براي افراد وجود نداشت، اما به تدريج و پس از گسترش يافتن اين شهرها، كم كم فضاهايي به صورت دكان هاي ساخته شده در بازار بنا گرديد و بازاري دائمي در بخشي از شهر شكل گرفت.

بر پاية اطلاعات موجود درمنابع تاريخي، از اواخر قرن اول هجري به بعد در بسياري از شهرهاي جديد و كما بيش همه شهرهاي قديمي بازارهايي دائمي با فضاهاي ساخته شده وجود داشت. در اين نوع بازارها هرصنف در بخشي از راستة اصلي يا در يكي از راسته هاي فرعي جاي داشت و هر نوع كالا در محل معيني عرضه مي شد. هنگامي كه حجج در سال 85 هـ ق شهر واسط را مي ساخت، براي هر صنف در بازار راستة جداگانه اي در نظر گرفت. البته پيشينة راسته هاي تخصصي در بازار و استقرار پيشه وران هر صنف در كنار يكديگر چه در ايران و چه در عربستان به پيش از اسلام مي رسد.

قرن اول هجري، دوره اي درخشان در توسعة بازارهاي شهري در ايران به شمار نميآيد، زيرا هيچ حكومت ايراني قدرتمندي شكل نگرفته بود كه بتواند اركان زندگي و ساختار شهري را به نحوي مطلوب گسترش دهد. اما از قرن سوم به بعد به تدريج با روي كار آمدن حكومت هاي ايراني و محلي براي ادارة كشور، فعاليت هاي اقتصادي و در پي آن توسعه و عمران شهري به صورت قابل ملاحظه اي رونق يافت. طاهريان، ديلميان و سامانيان از نخستين حكومت هاي ايراني بودند كه اقدام هايي مؤثر براي پيشرفت كشور انجام دادند. در دورة غزنويان و سلجوقيان نيز به سبب وجود حكومت هاي مقتدر اقتصاد ملي شكوفا شد و فرهنگ و هنر ايراني بيش از بيش مورد توجه قرار گرفت. در منابع تاريخي مربوط به قرن هاي چهارم تا ششم قمري مانند حدود العالم من المشرق الي المغرب، صوره الارض، المسالك و الممالك، تاريخ بخارا، راحه الصدور و آيه السرور، سفرنامه ناصر خسرو، مطالب فراواني دربارة افزايش توليد انواع صنايع دستي در شهرها و حتي برخي از روستاهاي بزرگ افزايش توليد انواع صنايع دستي در شهرها و حتي برخي از روستاهاي بزرگ و صادرات آن به شهرهاي كشورهاي ديگر وجود دارد. براي مثال پارچه هاي كتاني كازروني چنان شهرت داشت كه تا مناطق دور دست جهان اسلام گاه تا ده دست خريد و فروش مي شد بدون آنكه بسته هاي آن را باز كنند و تنها مهر و نشان كارگاه هاي كازرون كافي بود. همچنين  گفته اند در شهر كوچك تون در قرن پنجم چهار صد كارگاه زيلو بافي وجود داشت.

 

--